In Noord-Zweden ligt de stad Kiruna. Deze stad is gevestigd voor de mijnbouw. Doordat het mijngebied in de buurt van de stad uitgebreid wordt, wordt de stad momenteel verhuisd. Op het YouTubekanaal van Zweden en op de website van Kiruna is informatie te vinden over deze verhuizing en het beeld dat wordt geschetst is positief. Wat echter niet aan bod komt, is dat deze mijn zich in het leefgebied van de Sami - een inheems volk - bevindt en dat deze verhuizing negatieve gevolgen voor hen heeft. Zowel bij de verhuizing zelf als bij het beeld dat wordt geschetst van de verhuizing, worden de Sami niet betrokken. Het ogenschijnlijke positieve verhaal over dit moderne project is niet zo positief als deze Zweedse bronnen het laten doen lijken en dat is interessant, aangezien Zweden bekend staat als een vreedzaam en modern land, en toch lijken deze Zweedse bronnen wat te verbergen. Wat wordt er wel verteld, en wat wordt er weggelaten: wat is het volledige verhaal achter de verhuizing van Kiruna?
Het besluit van Zweden om lid te worden van de NAVO werd door velen gezien als het einde van een tijdperk. Een tijdperk waarin Zweden bekend stond als een neutrale speler binnen de wereldpolitiek. De status van het land als ‘niet oorlogvoerend’ tijdens de Tweede Wereldoorlog is hiervoor een vaak genoemd voorbeeld. Hoe neutraal de positie van Zweden daadwerkelijk was tijdens de Tweede Wereldoorlog valt te betwisten, en is dan ook een veel besproken onderwerp. Ik ga echter kijken naar een andere gebeurtenis die de reputatie van Zweden als een neutraal land tegenspreekt. Namelijk de mate waarin de Zweedse FRA, een regeringsagentschap dat verantwoordelijk is voor het onderscheppen van radiosignalen, en de Amerikaanse NSA, de geheime dienst van de Verenigde Staten, nauw hebben samengewerkt sinds de Koude Oorlog. Deze informatie werd vrijgegeven door klokkenluider Edward Snowden in 2013, en leidt tot een belangrijke vraag: Heeft Zweden sinds de Tweede Wereldoorlog ooit daadwerkelijk gehandeld naar haar neutrale status, of kunnen we het land zien als een wolf in schaapskleren?
Zowel binnen als buiten Europa zijn er culturen met controversiële elementen die van buitenaf, of zelfs van binnenuit, volop worden bekritiseerd. Zo ook de griendenjacht op de Faeröer. Voor de een is het weerzinwekkend, voor de ander een cultureel schouwspel. Maar is het daadwerkelijk van groot cultureel belang of is het puur wrede dierenmishandeling?
Iedereen die wel eens alcohol heeft gedronken in Zweden zal zijn opgevallen dat de prijzen daar veel hoger zijn dan in Nederland. Zo blijkt uit de gegevens van Eurostat dat de gemiddelde prijs van alcohol in 2020 bijna 65% duurder was in Zweden dan in Nederland. Dit riep bij mij vragen op. Waarom is alcohol zo duur in Zweden? Wat voor andere regels heeft Zweden omtrent alcohol? En wat voor effect heeft dit? Ik heb dit uitgezocht tijdens een onderzoek voor het vak De Wereld van de Mens, en voor deze editie van Noorderlicht wil ik mijn bevindingen graag in beknopte vorm met jullie delen.
“Big Brother is watching you.” Zelfs als je het boek van Orwell niet gelezen hebt, doet deze uitspraak wel een belletje rinkelen. In de huidige digitale wereld is er veel discussie over de beschikbaarheid en het gebruik van persoonlijke gegevens op het internet.
In Zweden lijkt dit sociale debat echter lang niet zo levendig als elders.
Maken zij zich dan niet druk over hun online privacy?
Zweden staat erom bekend dat het voorop loopt in gendergelijkheid. Dat begint al in de kleuterklas. Zo zijn alle Zweedse scholen verplicht om te streven naar gendergelijkheid in de klas (Shutts et al. 3), maar er zijn ook Zweedse scholen die een extra stap zetten: de zogenaamde genderneutrale scholen. Deze scholen vermijden zoveel mogelijk het gebruik van han/hon (hij/zij) en gebruiken in plaats daarvan het Zweedse onzijdige voornaamwoord hen. Daarnaast passen ze verhalen en liedjes aan om traditionele genderrollen tegen te werken en wordt er geprobeerd gendergebonden gedrag te vermijden (Shutts et al. 4). Hier is veel ophef over ontstaan. Is genderneutraal onderwijs schadelijk voor kinderen?
Gaat het te ver, of is het juist nodig?
Folkhemmet is het politieke concept dat in Zweden als antwoord moest dienen op de verdeeldheid die de klassensamenleving van de twintigste eeuw had gecreëerd. De waarde die gehecht werd aan een gelijke behandeling voor iedere Zweed berustte op een gevoel van solidariteit en eenheid. Na de afgelopen landelijke verkiezingen is deze solidariteit ver te zoeken en wordt de Zweedse nationaliteit waar de idealen van folkhemmet als bouwstenen voor gediend hebben onder vuur genomen.
Misschien wel het belangrijkste thema tijdens de Zweedse verkiezingen afgelopen september was het bendegeweld. Zweden heeft de laatste jaren een enorme toename gezien in het aantal schietpartijen: in de meeste gevallen waren dit afrekeningen in het criminele circuit. Niet alleen in de grote steden is dit een probleem, maar ook in de kleinere plaatsen komt het geweld steeds meer voor. Zelfs op klaarlichte dag worden in het openbaar mensen doodgeschoten. Naast het vuurwapengeweld wordt ook het gebruik van granaten en andere explosieven in de Zweedse onderwereld niet geschuwd: sommige Zweden durven zelfs te spreken van oorlogsgeweld. Is Zweden nog wel veilig?
Is het in Nederland tijd voor een vaderschapsverlof zoals dat van de Zweden?
Als het om klimaatpolitiek gaat, staat Noorwegen vaak bovenaan in de lijstjes. Maar wat blijft er van deze Noorse klimaatprogressiviteit over wanneer je kijkt hoe dit alles gefinancierd wordt?
Deze week een ander soort artikel dan normaal. Ik voelde de drang om over fast-fashion te schrijven.
