Het warmhartige migratiebeleid op basis van waarden als gelijkheid en solidariteit lijkt voor een groeiende groep ontevreden Zweden niet meer het antwoord te zijn op de migratiecrisis waarmee Europa momenteel kampt. Dit is onder andere te zien in het stijgende aantal aanhangers van de Sverigedemokraterna, een rechts-populistische politieke partij die sinds 2010 langzaam een serieuze plek begint op te eisen binnen de Zweedse politiek.
Het is voornamelijk de kritiek van de Sverigedemokraterna op het open migratiebeleid van de Socialdemokraterna dat hen op de radar heeft gezet. De verzorgingsstaat die zich gevormd heeft onder leiding van de Socialdemokraterna elimineerde tijdens de vorige eeuw conflicten en ongelijkheid binnen de klassensamenleving door middel van het benadrukken van solidariteit en gelijkheid. Het uitsluiten van de ander werd gezien als een grote fout. Dezelfde waarden hebben als basis gediend voor de 162.877 immigranten die in 2015 verwelkomd werden in Zweden tijdens de piek van de migratiecrisis (1). Bo Rothstein, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Göteborg, stelt dat de groeiende aanhang voor rechts-populisme in Zweden uit te leggen is aan de hand van twee belangrijke ontwikkelingen (2). Ten eerste stelt Rothstein dat de Zweedse politiek zijn ogen heeft gesloten voor de groeiende kritiek vanuit de samenleving tegenover de stroom aan immigranten die het land heeft opgenomen. Daarnaast beweert Rothstein dat de populariteit rondom dit “open heart” beleid binnen de Zweedse politieke en culturele elite heeft geleid tot de bestempeling van ‘racistisch’ op elk kritiekpunt dat geuit wordt tegenover dit beleid, wat discussie onmogelijk zou maken. Rothstein stelt dat in de schaduw van de multiculturele Zweed die in het buitenland heeft gestudeerd en meerdere talen spreekt, de “doorsnee Zweed” zich een weg probeert te banen door de sociale veranderingen die elkaar snel opvolgen. Het is volgens Rothstein dan ook geen verrassing dat deze Zweden zich wenden naar een politieke partij die inspeelt op deze angst voor verandering.
Tijdens de landelijke verkiezingen die plaatsvonden in Zweden op 11 september 2022 hebben de Sverigedemokraterna 20,54% van de stemmen behaald en volgden daarmee de Socialdemokraterna, die zelf 30,33% van de stemmen binnen sleepten, op als tweede grootste partij van Zweden (3). Dit luidt een nieuw tijdperk in voor de Zweedse politiek en eist wellicht een andere aanpak van de sociale problematiek rondom migratie. Rothstein stelt dat het politieke stelsel, dat zich oorspronkelijk baseerde op acceptatie en gelijke behandeling, niet langer uitvoerbaar is in een samenleving die bestaat uit meer groepen dan rekening mee te houden is, aangezien iedereen een ander beeld heeft van hoe deze gelijke behandeling gerealiseerd moet worden. Wellicht moeten we beginnen met het erkennen dat elke persoon, aldus Rothstein, rondloopt met de vraag “waar sta ik?” binnen een multiculturele samenleving. Zodra we dit doen kunnen we wellicht een eerste stap zetten richting een middenweg tussen het verafschuwen en het verafgoden van de ander, wat wellicht gevonden kan worden in wederzijds begrip.
Voor nu lijkt dit begrip echter verder weg dan ooit en lijkt de Zweedse kiezer gekozen te hebben voor comfort. Het vingertje wijzen naar de ander is uiteindelijk een heel stuk makkelijker dan het uitreiken van de hand.
Verwijzingen
(1) Sweden and migration. (2022, September 29). sweden.se.
(2) Rothstein, B., & Steinmo, S. (2018, September 18). Bo Rothstein: ”Brist på alternativ asylpolitik kan förklara SD:s framgångar”. DN.SE.
(3) 2022 Swedish Election Results. (2022). [Dataset]. Valmyndigheten.
Geschreven door
