Midgardsblot Metal Festival is een evenement dat sinds 2015 georganiseerd wordt in het Noorse plaatsje Borre. Als ware scandinavist ben ik daar zelf natuurlijk al drie jaar op een rij geweest. Het festival wordt georganiseerd in de buurt van een aantal grafheuvels – Borrehaugene – die tussen 600 tot 900 n.Chr. gedateerd worden. In 1852 werd hier bij het aanleggen van een weg een scheepsgraf uit de Vikingtijd gevonden. Vanwege deze vondst en latere archeologische opgravingen, staat Borre nu bekend om een van de vijf kunststijlen uit de Vikingtijd, namelijk de Borre-stijl.
Zweden kent veel tradities rondom kerst. Zo ook de stad Gävle, die aan de oostkust ligt, een stuk boven Stockholm. In december wordt daar een grote bok van stro neergezet en elk jaar is het weer spannend: blijft hij staan? Het beest van stro heeft het al zwaar te verduren gehad – de bok wordt vaak in de fi k gestoken - maar heeft ook mooie jaren gekend. Op het moment van schrijven is de bok van 2024 nog niet “geboren”, dus ben ik de geschiedenis ingedoken.
In Denemarken, Noorwegen en Zweden is het gebruikelijk dat er in de maand december een adventskalender in serievorm, jul(e)kalender, op televisie is, waarbij er elke dag een nieuwe aflevering uitgezonden wordt. De series zijn vanaf de jaren zestig op televisie. Deze zijn erg populair en veel kinderen kijken. De programma’s bieden kinderen de kans zich te identificeren met mensen die anders zijn dan zij en daarnaast krijgen zij de mogelijkheid om kennis te maken met bepaalde thema’s en vraagstukken.
In Noorwegen geldt een bekend spreekwoord: Ut på tur, aldri sur!, wat zoiets betekent als ‘Tochtje maken, nooit zuur!’. Naast het feit dat het in het Noors lekkerder rijmt, weerspiegelt het ook de Noorse cultuur. Op tur (uitgesproken: tuur) gaan, oftewel buiten wandelen in de natuur, en dan vooral in de bergen, is een favoriete bezigheid van menig Noor. Door weer en wind trekken ze de bergen in, en het maakt niet uit hoe snel je loopt, je wordt altijd wel ingehaald door een Noor in survivalkleding. Ook ik heb dit mogen ervaren tijdens mijn buitenlandsemester in Bergen, de tweede grootste stad van Noorwegen. Ik ben nog nooit zo veel aan het wandelen, skiën en klimmen geweest, en het viel mij ook op dat bijna alle Noren regelmatig op tur te vinden waren. Wat is zo kenmerkend aan die wandelcultuur en waarom is het juist in Noorwegen zo groot? Ik zoek het voor jullie uit!
Het is november in Reykjavík. Koud en winderig zoals menigeen verwacht. Het is echter ook de week van Iceland Airwaves, hét muziekfestival van IJsland, dat ik nog net te duur vond om mijn geld aan uit te geven. Gelukkig was daar voor mij nog een wat laagdrempeliger evenement in het Noordse Huis. Laagdrempelig qua prijs dan, want de muziek die er gespeeld zou worden was voor mij nogal onbekend en nieuw; die van allerlei muzikanten in allerlei genres uit het échte hoge Noorden. Samische en vooral veel Groenlandse artiesten zetten de toon. Ik had weinig verwachtingen, maar uiteindelijk ben ik die drie dagen ‘Arctische’ muziek uitgekomen met een nieuwe interesse: Groenlandse rap. Het was de Marokkaans- Groenlandse Tarrak die vooral mijn aandacht pakte en voor mij, meer dan welk ander dan ook, de stem werd voor het nieuwe, jonge Groenland.
Het is een van de meest bekende feestdagen in Zweden: midzomer. Het wordt eind juni gevierd en is voor veel Zweden belangrijk. De feestdag is voor veel mensen een vrije dag en duidt het begin van de zomer aan. Wat zijn de huidige tradities rondom deze feestdag en zijn die veranderd door de jaren heen?
Onze medestudenten zullen er ondertussen wel van gehoord hebben: Lucia. Jaarlijks treden er op 13 december in Zweden koren op. Het hele koor heeft een witte jurk aan en een rood lintje om hun middel heen en ieder lid draagt een kaars. Lucia staat voorop en zij heeft een krans met brandende kaarsen op haar hoofd. Het koor komt zingend binnengelopen, zingt een paar liedjes en loopt daarna zingend weer weg. Ook Nordom heeft jaarlijks een Lucia-koor dat optreedt. Het is een bekende viering binnen Scandinavië die is vernoemd naar de heilige maagd Lucia. Maar de viering zoals wij deze nu kennen is nog niet zo heel oud. Wie was Lucia eigenlijk en waar komt de traditie vandaan?
In Finland kun je er niet omheen: de Moemins. Je ziet ze op mokken, chocolade, frisdrank en nog veel meer. Toen Tove Jansson in 1945 het eerste Moemin-boek publiceerde, had ze niet kunnen weten hoe groot de impact van deze witte nijlpaard-achtige familie zou zijn. De familie en hun vriendjes hebben de harten van vele kinderen (en volwassen kinderen) veroverd. In 2019 werd een nieuwe serie gelanceerd: Moominvalley. Deze moderne versie van de avonturen van de Moemins, compleet geanimeerd met CGI, werd een ongelooflijk succes en heeft laten zien dat de Moemins waarschijnlijk nog lang een belangrijke plek zullen hebben in de Finse canon. Inmiddels worden de Moemins bijna 80 en dat is reden voor een feestje!
Hier volgt een terugblik op hun geschiedenis.
De Noordse munt is een langzame dood aan het sterven. Een toename in pinbetalingen,
online transacties en nu ook inflatie maken de munten steeds minder nuttig. Ik klink wellicht als een romanticus, gericht op het vastleggen van dat waardevolle stukje cultuur voordat het een stille dood ondergaat in de nevel van de geschiedenis. Toch heb ik vreemd genoeg totaal geen moeite met het verdwijnen van contant geld, hoewel ik mij ook bewust ben van het belang ervan. Ikzelf betaal ook nooit meer met een biljet, laat staan die paar tien- of twintigcentmuntjes in mijn bezit; of nog erger die ene één cent die je hebt weten te krijgen in Duitsland. En toch, ondanks alles, schrijf ik hier een ode aan de Noordse munt.
Al jaren staat Zweden bekend als een van de succesvolste landen van het Eurovisie Songfestival. Zweden heeft in totaal zeven keer gewonnen en onder andere ABBA (ʻWaterloo’) en Loreen (ʻEuphoria’ en ʻTattoo’) hebben grote hits gescoord met hun winnende nummers. Voorafgaand aan deze succesvolle nummers zit een nationale voorronde, Melodifestivalen. Door de jaren heen is dit programma uitgegroeid tot een van de grootste televisieprogramma’s van Zweden. Melodifestivalen heeft verschillende vormen gekend voordat het het programma werd dat we vandaag de dag kennen.
Veel mensen zullen haar wel kennen: Pippi Langkous. Ze is een fictief figuur bedacht
door de Zweedse kinderboekenschrijfster Astrid Lindgren en is internationaal bekend.
De boeken zijn naar meer dan vijftig talen vertaald en de films en de televisieserie
zijn ook in meerdere landen uitgebracht. Doordat zo veel mensen het Zweedse
kinderfiguur kennen, zijn er ook bepaalde uitspraken van haar bekend geworden. Er zijn echter ook uitspraken die aan Pippi worden toegeschreven die helemaal niet van haar zijn.
Een staafkerk domineert de horizon. Kleurige huizen. Mensen gekleed in bunad.
In het Noorwegen-paviljoen in Disney-themapark Epcot waan je je even in het Hoge Noorden. Tegenwoordig is het stukje Noorse idylle een van de meest populaire delen van het park, maar de populariteit is zeker niet te verklaren met een fascinatie voor Noorwegen onder Disneyliefhebbers. Het paviljoen vertelt naast een verhaal van Noorse culturele politiek,
vooral een van geld.
