Anders Zorn; Zweedse idylle op Hollandse bodem.

"In de tentoonstelling Anders Zorn: de Zweedse Idylle probeert Kunstmuseum Den Haag ook het Nederlandse publiek bekend te maken met Zorns werk. Natuurlijk als Scandinavist de ultieme kans om een stukje Zweden in Nederland te ervaren."

Dit artikel is geschreven door gastauteur Rick van Staten.

Als je de gemiddelde Nederlander zou vragen Zweden te omschrijven, dan zou een schilderij van Anders Zorn redelijk in de buurt komen. Vrouwen gehuld in klederdracht dansend onder de midzomerzon, naakt badende dames en andere plattelandstaferelen maakte Zorn beroemd in zijn thuisland Zweden. In de tentoonstelling Anders Zorn: de Zweedse Idylle probeert Kunstmuseum Den Haag ook het Nederlandse publiek bekend te maken met Zorns werk. Natuurlijk als Scandinavist de ultieme kans om een stukje Zweden in Nederland te ervaren.

Anders Zorn, Middernacht, 1891, olieverf op doek, 69 x 102,8 cm, Zornmuseet, Mora

Anders Zorn is voornamelijk bekend door zijn portretten, waarvoor hij de wereld afreisde. Door zijn leven heen heeft hij bijzondere opdrachten gekregen, zoals portretten van enkele Amerikaanse presidenten en koning Oscar II van Zweden. Het is echter niet zijn portretwerk waar in deze tentoonstelling de nadruk wordt gelegd, maar de romantische weergaves van zijn thuisland die hij maakte tussen het reizen in. Vooral zijn geboortedorp Mora, wat nog redelijk traditioneel was, grijpt Zorns aandacht. 

Vårt dagliga bröd (1886) 

Het eerste werk dat waarschijnlijk je aandacht zal grijpen is Ons dagelijks brood, een schilderij waar een oude mevrouw middenin het korenveld brood maakt voor de werkers die achter haar zijn te zien. Het schilderij weet je aandacht te pakken met zijn heldere kleuren, maar wie wat dichterbij zal kijken ziet het fantastische oog voor detail van Zorn. Zelfs met waterverf weet hij de rimpels van de oude vrouw bijna fotorealistisch weer te geven. Op de achtergrond weet hij dezelfde illusie op te wekken met slechts enkele stroken.

In de periodes dat Zorn verblijft in Parijs zal hij juist die rake toets ontwikkelen, waar enkele verfstreken al het onderwerp kunnen weergeven. Hij werd in Parijs beïnvloed door het impressionisme, wat een duidelijk effect heeft op zijn later werk. De toets werden grover, de kleuren helderder.

File:Midsommardans av Anders Zorn 1897.jpg - Wikimedia Commons
Anders Zorn, Midzomerdans, 1897, olieverf op doek, 140 x 98 cm, National Museum, Stockholm.

In Zweden komt deze stijl pas echt tot leven bij zijn schilderingen van het Zweedse platteland. Vanaf 1890 legt hij bijna al zijn focus op het afbeelden van Zweedse folklore. Fotorealisme maakt plaats voor beweging en weerzinwekkend kleurgebruik. Onder andere in Midzomerdans komt Anders Zorns stijl bijzonder goed naar voren. De figuren lijken te bewegen op onhoorbare muziek. Veel van het getoonde werk komt uit deze tijd en toont het Zweedse platteland vol karakter en leven. Mannen en vrouwen die de polska dansen, een kerstdienst en een herderin in een dennenbos. Samen met allerlei antieke plattelandsobjecten, die zeker een goede blik waardig zijn, wordt er zo geprobeerd het Mora van 1900 weer te geven.

Een dagje naar Den Haag is Anders Zorn zeker waard, al helemaal als je ook de tijd neemt voor de rest van het museum. Hoewel het de komende tijd even niet mogelijk is, is het zeker de moeite waard om je de laatste weken van januari te gaan. In deze tijden waar reizen naar Zweden even niet mogelijk is, kunnen de idyllische beelden van mensen in klederdracht en antieke Dalapaardjes in vitrinekastjes je toch even het gevoel geven dat je bent afgereisd naar het hoge noorden.

Anders Zorn – De Zweedse idylle is te zien in Kunstmuseum Den Haag t/m 31 januari 2021

Omdat alle musea momenteel gesloten zijn, is het zeker waar om een kijkje te nemen op https://www.kunstmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/anderszorn, hier zijn afbeeldingen van alle schilderijen. 

Geschreven door