Foto’s: Josepha Lauth Thomsen & Qupanuk Olsen
This article is also available in English and can be found here.
Nadat ik haar uitgebreid bedankt heb dat zij tijd voor mij heeft vrijgemaakt, moet ik toch echt even melden dat Nederlanders nogal… direct kunnen zijn; dat ze dus niet van mijn vragen moet schrikken. “Ik ben dol op eerlijkheid”, antwoordt ze stellig.
Q heeft in de loop der tijd al vele interviews afgelegd waarin zij deelde waarom zij zo’n vijf jaar geleden aan Q’s Greenland begon. “Van jongs af aan heb ik al heel wat landen van de wereld gezien, en er zijn zoveel mensen overal die niks over Groenland weten.” Als ik Q vraag wat volgens haar de grootste misvatting is die men over Groenland heeft, hoeft zij niet lang na te denken. “Dat er geen mensen zijn. In 2008 ging ik zonder visum naar Chicago en moest ik door de douane heen, maar daar werd ik tegengehouden. De douaniers stelden mij allerlei vragen: ‘Waarom ben je hier? Wat kom je doen? Wanneer ga je weer terug?’ Op mijn paspoort stond Zuid-Groenland, maar zij hadden geen idee waar dat lag. Gelukkig hing er een wereldkaart waarop ik het kon aanwijzen, maar zij keken elkaar aan en zeiden: ‘Maar daar woont niemand…’ Dat was zo’n bizarre ervaring, hoe kan ik dan bewijzen dat ik uit Groenland kom?”
Maar dat is niet het enige. “Ik heb in Australië gestudeerd, een master gedaan in mijnbouwkunde, waar ik anderhalf jaar naast mijn beste studievriend zat. Na mijn studie ging ik terug naar Groenland en ongeveer een jaar later had ik een nieuw tuintje, waar ik enorm trots op was. Ik was net de eerste aardappelen aan het poten toen ik een videobelletje kreeg van die vriend, die oorspronkelijk uit India komt, maar nog altijd in Australië woont. Hij vroeg meteen: ‘Q! Waar is het ijs?!’ Het deed behoorlijk pijn dat mijn beste studievriend dacht dat hier het hele jaar door ijs ligt. Ik begon mij echt af te vragen wat ik fout had gedaan, dat mensen zich zo’n andere voorstelling maken bij Groenland dan hoe het daadwerkelijk is.”
Hoewel er nog altijd veel mensen onwetend zijn wat Groenland betreft, ziet Q wel een verandering plaatsvinden. “Ik geloof dat ik inmiddels op een totaal van vijfhonderd miljoen views zit: puur dankzij mijn kanaal is er dus zeker een groot deel van de wereld dat nu weet dat er mensen in Groenland wonen, en überhaupt veel meer over Groenland weet. En weet je nog dat Trump in 2019 zei dat hij Groenland wilde kopen? Daardoor kwam er wereldwijd ook veel meer aandacht voor Groenland. Dus ik durf zeker te zeggen dat mensen er nu wel meer over weten.”
Met de hoeveelheid views die Q noemt en het besef dat er een kleine zeshonderd video’s op haar diverse sociale media staan, ben ik toch wel erg benieuwd hoe zij inspiratie krijgt voor nieuwe video’s. “Het wordt steeds moeilijker om nieuwe ideeën te bedenken,” zucht ze, “maar er is nog zoveel te ontdekken. Ik doe ook samenwerkingen met bedrijven, en afhankelijk van welk verhaal zij willen vertellen, doe ik dat voor hen.” De input van de kijkers helpt ook. “In een van mijn volgende video’s ga ik in op hoe rendier smaakt, want onder de video over de jacht op rendieren werden heel veel reacties geplaatst van mensen die zich afvroegen hoe het dan smaakt. Dus ja, daar ga ik een video over maken. Het helpt enorm als mensen opmerkingen plaatsen, vragen stellen, of mij berichtjes sturen met suggesties. Soms heb ik een hele lijst met onderwerpen, maar het ligt er een beetje aan hoeveel tijd en moeite ik in een video wil steken.” Mogelijk heeft dat te maken met het feit dat Q’s Greenland slechts een deel is van al haar bezigheden: Q heeft namelijk een eigen bedrijf, Q’s Effect, dat fungeert als een overkoepelende organisatie voor alles wat zij doet. Hieronder valt niet alleen haar kanaal, maar bijvoorbeeld ook haar werk in consultancy. Een bezige bij, die Q.
Op de vraag of ze nu ook een hele lijst met ideeën klaar heeft liggen, antwoordt ze instemmend. “Binnenkort is het natuurlijk Halloween, dus een van de volgende video’s gaat over de enge dingen in Groenland. Wij hebben hier bijvoorbeeld qivittoq, mensen die uit de bewoonde wereld weggaan om in hun eentje in de wildernis te gaan leven.” Een beetje speurwerk online doet vermoeden dat dat op Groenland een doodvonnis is; met name in de delen met een extreem klimaat is het lastig, zo niet onmogelijk, om in je eentje te overleven. Maar bij qivittoq zit dat anders, vertelt Q: “Zij hebben hun heel eigen wereld en krijgen oneindige krachten van de natuur.” Ik vind het ontzettend boeiend, maar kan mij er lastig iets bij voorstellen. Het eerste beeld dat ik erbij krijg, is dat van iemand die in een soort trance verkeert en niet weet wat die doet, maar dat idee ontkracht Q fel. “Nee, zij weten juist heel goed wat zij doen. Als zij bijvoorbeeld een raaf eten, krijgen ze de vaardigheden van die raaf: men zegt zelfs dat de qivittoq dan kunnen vliegen, maar nog altijd terug kunnen keren in een menselijke vorm. Zij worden dus een soort menselijk dier. Zelf heb ik er nog nooit een gezien, maar er wordt ook gezegd dat een qivittoq het je laat vergeten als je hen hebt gezien…” Q belooft er meer over te vertellen in de video.
Het verhaal van de qivittoq maakt mij nieuwsgierig naar wat voor bijzondere ervaringen Q allemaal heeft gehad sinds zij met Q’s Greenland is gestart. In die vijf jaar is zoveel gebeurd, dat zij maar moeilijk kan kiezen. “Ik kan zeker wel drie dingen noemen. Bijvoorbeeld dat ik het tijdens een sportevenement in 2022 voor elkaar kreeg dat duizend mensen in het publiek ‘Takuss!’1 met mij. Dat was zo’n fantastisch gevoel. En in september 2023 ging ik naar Qeqertarsuaq2 waar er bronwater uit de bergen komt. Ik ging erheen, dronk dat water en echt… het water daar… het was het lekkerste water dat ik ooit in mijn leven heb gedronken. Het was echt een onbeschrijfelijke ervaring, en dit soort dingen kan ik allemaal doen dankzij Q’s Greenland.” Dankzij haar kanaal heeft Q naar allerlei bijzondere plekken af kunnen reizen.
“Afgelopen mei ben ik bijvoorbeeld ook met vier wetenschappers van GEUS3 naar de ijskap dichtbij Qaanaaq geweest. Wij zijn honderden kilometers landinwaarts gegaan, bijna tot het midden van de ijskap. Dat was zo’n geweldige ervaring, bovenop het ijs, met niets anders dan ijs overal om je heen… IJs tot in de eeuwigheid, geen bergen of wat dan ook. Je ziet daar alleen maar de lucht en het ijs. Magisch gewoon.”
Het is een actieve keuze voor geluk
De dingen die Q dankzij Q’s Greenland mag ervaren, worden op haar sociale media ook uitgebreid gedeeld. Dit doet Q vrijwel altijd met een grote glimlach op haar gezicht, maar in een wereld waarin er vaak genoeg ook niets te lachen valt, vind ik dat wel erg bijzonder. Ik vraag mij dan ook af hoe Q altijd maar de positieve dingen blijft zien, zelfs als zij heel heftige onderwerpen bespreekt: zo maakte zij al eens een video over het hoge zelfmoordcijfer in Groenland. “In die video lachte ik niet, hoor. Maar hoe ik zo positief blijf, is best een goede vraag.” Q laat haar gedachten er even over gaan. “Ik weet niet wat mijn grootste drijfveer is, maar wat zeker een rol speelt, is het feit dat de media zoveel negatieve verhalen rondbazuinen: de journalisten, de kranten, het nieuws op televisie, enzovoort… Zij zijn ontzettend goed in negatieve, slechte verhalen over ons vertellen. Maar ik ben zo trots op wie wij zijn! Wij zouden het veel meer moeten hebben over hoe geweldig wij zijn, hoeveel geluk wij hebben Groenlanders te zijn.” Bij nader inzien vermoedt Q dat dat haar drijfveer is. “Ik heb al zoveel van de wereld gezien dat ik mij echt gerealiseerd heb hoeveel geluk wij hebben. Die trots schemert ook in mijn video’s door, denk ik. Ik zeg ook altijd aan het eind van mijn video’s ‘Life is amazing, no matter what’ of ‘Life is amazing, tulliani takuss!’4 Want het leven ís geweldig, no matter what. Hoe moeilijk sommige tijden ook kunnen zijn, het leven blijft iets prachtigs.” Zo is het maar net.
Die positiviteit komt echter niet aanwaaien. “Ik heb er actief voor gekozen om blij te zijn. Ik kan heel goed het positieve blijven zien in alle negatieve dingen die gebeuren, en ik geloof ook dat je zelf het heft in handen kan nemen. Dat je ervoor kunt kiezen om gelukkiger te zijn in het leven, bijvoorbeeld door het aantal negatieve mensen en dingen in je leven te beperken. Als mijn vrienden een negatieve invloed op mij hebben, is het heel simpel: dan verbreek ik het contact. Ik ben ervan overtuigd dat je één wordt met je omgeving, dus als je je omringt met negativiteit word je zelf ook negatiever.” Zij haalt een persoonlijke ervaring aan als voorbeeld. “Ik heb bijvoorbeeld besloten om nooit meer terug te verhuizen naar mijn geboorteplaats, omdat er zoveel negativiteit heerst in dat stadje. Het is maar een kleine gemeenschap, dus er wordt heel wat af geroddeld. Ik heb ervoor gekozen mijzelf daar niet meer in de begeven, ook in de toekomst niet. Dus ja, het is een actieve keuze voor geluk, en dat heeft ook een positief effect op mijn video’s, denk ik.”
Helaas valt er niet altijd aan de negativiteit te ontkomen. Vooral niet als het internethaat betreft: toetsenbordridders wereldwijd brengen de ellende zo je huis in. Dat geldt helaas ook voor Q. “In sommige periodes krijg ik meer haat dan in andere. Het ligt een beetje aan wat ik doe of wat voor video’s ik maak. Afgelopen juni zat ik bijvoorbeeld midden in een shitstorm omdat een stel Groenlandse vrouwen, die jaloers op mij waren, nepnieuws over mij gingen verspreiden. Zij beschuldigden mij ervan pro-Israël te zijn, dat ik de moord op duizenden kinderen in Palestina zou hebben gesteund, dat ik bloedgeld aan zou hebben genomen… Echt compleet het tegenovergestelde van wie ik ben en waar ik voor sta.” Gelukkig ging de storm snel weer liggen. “Maandag begon het en vrijdag gaf ik een verklaring op het nieuws, waarna ik gelukkig van de narigheid af was. Maar ik ben twee dagen mijn huis niet uit geweest, omdat ik niet wist wat erbuiten zou gebeuren.”
Was zij bang dat er mensen voor haar deur zouden staan? “Nee, het speelde zich vooral online af. Als je dat soort shitstorms meemaakt, zit het meeste ervan gewoon tussen je oren. Je maakt jezelf gek. Gelukkig was het een lokale kwestie en was ik er vrij snel weer vanaf, maar het waren wel moeilijke dagen. Ik was naderhand ook nog wel een tijdje somber, maar dat is nu eenmaal het leven. Iedereen die bekend wordt, gaat door dit soort dingen heen.” Uiteindelijk heeft Q ook hierop weer een positieve blik. “Ik kijk uit naar mijn volgende shitstorm”, zegt ze lachend. “Ik ben nu zoveel beter voorbereid.”
Q besteedt in haar video’s niet alleen aandacht aan de details, de kleine dingen die Groenland zo mooi maken, maar ook aan het grotere plaatje. Zo worden de verhoudingen tussen Groenland en Denemarken regelmatig besproken. Ik kan het dus ook niet laten om te vragen naar de nieuwe Deense bankbiljetten: hierop zullen over een aantal jaar allerlei beroemde Denen worden afgebeeld. Arnarulunnguaq, de Groenlandse vrouw die een belangrijke bijdrage leverde aan Knud Rasmussen’s vijfde Thule-expeditie, zal hierop echter ook te zien zijn. Dat ligt misschien ietwat gevoelig, lijkt me, dus hoe kijken de Groenlanders daar tegenaan? “De Groenlandse ontwerpster van het gezicht heeft hier laatst een interview gegeven”, vertelt Q, “en zij zei: ‘Het is goed dat Arnarulunnguaq op een biljet komt, maar waarom nu pas? Waarom hebben wij er niet eerder op gestaan?’ Ik denk dat Denemarken begint in te zien hoe zij ons hebben behandeld en hoe wij bij zoveel dingen zijn buitengesloten de afgelopen driehonderd jaar.
Zij hebben alles van bovenaf bestuurd zonder ons erbij te betrekken, en ik denk dat zij dat nu proberen goed te maken door ons op die biljetten te zetten en ons meer te includeren.”
In Q’s ogen is dat echter niet het hele verhaal. “Ik denk ook dat het iets te maken heeft met dat Groenland… dat sommigen van ons onafhankelijk willen zijn.” Natuurlijk wil ik dan ook wel even weten hoe zij daarnaar kijkt. “Ik ben ervan overtuigd dat Groenland binnen de komende tien jaar onafhankelijk wordt. En ik denk… nee, niet ik denk, ik wéét dat wij het verdienen om onafhankelijk te zijn. Ik bedoel, de opbrengst van onze hele visindustrie wordt via Denemarken verkocht, dus Denemarken verdient geld aan onze visserij. Dan die Thule-basis in Noord-Groenland, een Amerikaanse luchtbasis… De Amerikanen betalen een hoop geld aan Denemarken om daar hun militaire basis te houden, en wij Groenlanders zien nooit iets van dat geld terug. Over het algemeen lijkt het er dus bijna op dat Denemarken geld verdient aan Groenland.” Geld dat ook rechtstreeks naar Groenland zou kunnen gaan, natuurlijk. “Ja, precies. En het toerisme is echt booming business nu en zal dat ook nog veel meer worden in de komende jaren. Wij zijn daarin een beetje het nieuwe IJsland: wat zij de afgelopen vijftien jaar hebben meegemaakt, gaat nu bij ons gebeuren.”
Het einde van het interview nadert. Ik zou graag nog een paar korte vragen willen stellen, voordat Q weer door moet naar haar volgende afspraak. Gezien onze studie sterk verbonden is met taal en de Groenlandse taal zo drastisch anders is dan de Germaanse talen, is dat dan ook waar ik nog even naar vraag. Q heeft al tientallen video’s over de Groenlandse taal en de dialecten gedeeld, maar wat is nu eigenlijk haar favoriete woord of gezegde? “Illit ullu alla Alluitsup Paaliarumaarputit. Dat geluid van de dubbele L…”, zegt ze vertederd. “En het is in het Zuid-Groenlands, mijn accent, of dialect eigenlijk. Het betekent: je zal op een andere dag naar Alluitsup Paa gaan.” Wie weet zie ik dit Zuid-Groenlandse dorp met slechts zo’n vierhonderd inwoners nog wel.
Gezien er op onze studie een stel diehard taalliefhebbers zitten die een uitdaging niet uit de weg gaan, vraag ik Q om advies voor de mensen die willen proberen zich het Groenlands machtig te maken. “De enige manier waarop je fatsoenlijk Groenlands kunt leren spreken, is door je erin te begeven. Je moet naar een klein dorpje om je te omringen met Groenlanders die Groenlands spreken om het goed te kunnen leren. Er is hier in de stad een jonge gozer uit… ik weet even niet meer waarvandaan, Denemarken of Finland of zo, maar hij heeft zichzelf het Groenlands geleerd. Hij spreekt het nu bijna vloeiend. Natuurlijk kun je altijd nog een beetje horen dat hij de taal als volwassene heeft geleerd, maar het is mooi om te zien dat het mogelijk is, zolang je het maar echt wil. Ik denk erover na om hem voor een video te benaderen.” Hoewel zij veel bewondering heeft voor de jongeman, noemt Q in haar video’s ook dat je het Groenlands eigenlijk alleen volledig kan doorgronden als het je moedertaal is. Als je het evengoed wil proberen, zul je toch echt de oceaan over moeten.
Mocht het oversteken van een wereldzee (nog) te ambitieus zijn, is Groenlandse muziek luisteren misschien wel een mooi begin. Gezien Rick in een eerdere editie al over rapper Tarrak schreef, ben ik ook wel benieuwd of Q nog aanbevelingen heeft. Zij lijkt mijn vraag alleen iets anders te begrijpen dan ‘welke Groenlandse artiest zouden wij Nederlanders moeten kennen’, want zij vertelt: “Wij hebben qilaat, de drum. Wij zijn hem bijna kwijtgeraakt, maar gelukkig begint die weer terug te komen. Ik heb dit jaar mijn eerste drum gekregen. Ik wist nog niet hoe ik er goed op moest spelen, maar ik ben het aan het oefenen. Het is gewoon zo belangrijk dat wij onze oude, traditionele muziek leren, dat zouden wij allemaal moeten doen. Ik denk ook dat het slechts een kwestie van tijd is tot wij hem weer volop gaan gebruiken, op scholen, bij familiebijeenkomsten…” Als ik vraag of zij een qilaat-artiest kent op Spotify, schudt zij haar hoofd. “Er is eigenlijk nog niet zoveel materiaal beschikbaar, dus ik ben eigenlijk van plan om les te gaan geven. Ik wil opnemen hoe ik zelf de drum leer bespelen. Dat wil ik dan in het Groenlands doen, zodat ik anderen ook kan leren hoe ik het leer en… ja, het hele ding eigenlijk.”
Als laatste informeer ik nog wat Q voor ons in petto heeft in het nieuwe jaar. “Ik weet eigenlijk niet zo goed wat mijn plannen zijn voor Q’s Greenland. Natuurlijk ga ik gewoon door met het maken van content, maar in de nabije toekomst gaat mijn focus wel naar een ander groot project, dat niets te maken heeft met content maken. Het is iets fysieks. Dus ja, daar ga ik druk mee zijn, maar ik ga je nog niet vertellen wat het is. Je zult het wel zien. Ik neem je mee in de start van het proces: waarschijnlijk ga ik een soort wekelijkse documentaire maken over het hele gebeuren, dus dan kun je het stap voor stap volgen. Wie weet krijgt het uiteindelijk wel zijn eigen platform.” Q houdt ons dus nog even in spanning, maar het belooft veel goeds.
Ik bedank haar opnieuw en hang op.
Takuss, Q.
Ben je benieuwd geworden naar Q’s videos?
Volg Q’s Greenland op Instagram, TikTok, Facebook en YouTube!
- ‘Tot ziens!’ in het Kalaallisut.
- Ook wel bekend als het eiland Disko; op dit eiland ligt ook een gelijknamige plaats met zo’n 860 inwoners.
- Voluit geheten De Nationale Geologiske Undersøgelse for Danmark og Grønland, een geologisch onderzoeksinstituut dat onder het Deense ministerie van Klimaat en Energie valt.
- ‘Tot de volgende keer!’ in het Kalaallisut.
Geschreven door
