Foto banner: BCC Media
Een controversiële kerk
Deze internationale geloofsgemeenschap heeft ongeveer 1800 leden in Nederland en ongeveer twintigduizend wereldwijd en heet formeel de Brunstad Christian Church (BCC). Deze geloofsstroming begon bij de Noorse marinier Johan Oscar Smith die in 1898 een eigen vorm van het christendom begon te prediken. In het begin van de twintigste eeuw ontstond de beweging van de Noorse broeders en in de jaren vijftig verspreidde het geloof zich vanuit Noorwegen door Europa, waaronder Nederland. De Noorse Broeders zien de Bijbel als de letterlijke waarheid en leggen in hun geloof de nadruk op het nabootsen van de levenswijze van Jezus. In tegenstelling tot andere christelijke stromingen gelooft de BCC dat Jezus zich verleid voelde door zonde. Dat Jezus niet toegaf aan deze zonde is wat de Noorse broeders willen imiteren. Of dat goed lukt is de vraag. Zo zijn er in de afgelopen jaren een aantal misstanden binnen de BCC aan het licht gekomen.
Foto: Dorothy Vedvik, BCC.no
Als je niet genoeg geld doneert aan de kerk word je ‘rood’, wat flinke schaamte en een extra dosis preken oplevert.
Geldverwerving
In 2016 bleek uit onderzoek van NRC Handelsblad dat de Noorse Broeders kinderarbeid inzetten om geld voor de kerk in te zamelen. Dit gebeurde door kinderen vanaf een leeftijd van twaalf jaar via uitzendbureaus lange dagen te laten werken voor bijvoorbeeld HEMA, MediaMarkt en de Postcode Loterij. Het geld dat hiermee verdiend werd ging naar de kas van de kerk. Volgens de NOS liep dit op tot wel 2,5 miljoen euro per jaar. Alsof dit nog niet schimmig genoeg was, is gebleken dat een hoop van dit geld in de zakken van prominenten binnen de kerk is beland; aan de top van de Nederlandse tak werd er 8 miljoen euro verduisterd.
De kerk van de Noorse Broeders is een soort machine om geld in te zamelen. Niet alleen de kinderarbeid draagt hieraan bij; BCC werkt ook met een app, MyShare, om donaties van leden te eisen op een manier die regelrecht uit een aflevering van Black Mirror had kunnen komen. In de app zie je als lid van de kerk de donatiequota’s waaraan je moet voldoen om ‘groen’ te blijven. Als je niet genoeg geld doneert aan de kerk word je ‘rood’, wat flinke schaamte en een extra dosis preken oplevert.
Geloofsverslaving
Schrijfster Ellen Heimerikx is zelf opgegroeid in de BCC en in haar tienerjaren uit de kerk gestapt. Ze omschrijft het mechanisme waardoor het strenge geloof van de Noorse Broeders zich zo vastbijt in haar leden als een strijd tegen jezelf. Om de Bijbel letterlijk na te leven moet je dingen doen die je van nature niet liggen, bijvoorbeeld je kinderen slaan. Vervolgens maakt het geloof je wijs dat het deel van jezelf dat hiertegen in opstand komt de stem van de zonde is die je moet overwinnen. De hele kerk is gevuld met mensen die opstandige gevoelens in zichzelf moeten onderdrukken, waardoor er een gevoel van gezamenlijke strijd tegen zonde ontstaat. Hierdoor komt een gesloten, hechte gemeenschap tot stand. Contact met mensen buiten het geloof wordt gebroken. Heimerikx ziet het strenge geloof als een verslaving; de euforie van de sterke saamhorigheid in de kerk kan volgens haar werkelijk een fysieke kick geven. Hier denkt Heimerikx dat de oorzaak ligt van het intrigerende fenomeen ‘in tongen spreken’. Dit houdt in dat men een volle overgave aan God voelt en begint te zingen of bidden in niet bestaande taal, een soort trance die samenhangt met de euforische sfeer in de kerk. Uit neurologisch onderzoek is gebleken dat in tongen spreken tot stand komt wanneer men in religieuze vervoering is en er een plotselinge verandering in hersenactiviteit optreedt. Men kan wel praten, maar activiteit in het spraakcentrum van de hersenen neemt af, waardoor men onsamenhangende klanken produceert en het idee krijgt dat God door hen heen spreekt.
Foto: BCC Media
Zelfontkenning
Volgens Heimerikx schuilt er gevaar in het volledig opgaan in de groep. De zelfontkenning die ermee gepaard gaat, kan in kleine hoeveelheden goed zijn, maar als je je eigen gevoelens volledig wegdrukt om de regels van de kerk te volgen, weet je niet meer wat je zelf wil en wat je grenzen zijn. Ik vermoed dat dit hetgeen is dat de leden van de Noorse Broeders een makkelijke prooi maakt voor uitbuiting in de vorm van kinderarbeid en verplichte donaties aan de kerk.
Doordat individuen in de BCC geen eigen grenzen leren aan te geven is er ook geen kritische structuur die onafhankelijk van het bestuur van de kerk kan functioneren. De kerk is top-down en de topmannen binnen de kerk misbruiken het blinde vertrouwen van de leden.
Geschreven door
